Μαθησιακές Δυσκολίες-Ενδείξεις και Διάγνωση
Από το δάσκαλο και σύμβουλο μελέτης στο σπίτι Βαγγέλη Αλεξόπουλο.
Οι μαθησιακές δυσκολίες διακρίνονται στις γενικές μαθησιακές δυσκολίες και στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (Ε.Μ.Δ.). Στις γενικές μαθησιακές δυσκολίες οι δυσκολίες μπορούν να αποδοθούν σε κάποιον ενδογενή ή και εξωγενή παράγοντα ενώ οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (Ε.Μ.Δ.) δεν έχουν σαφή απόδοση σε κάποιον παράγοντα.
Στις Ε.Μ.Δ. τα παιδιά παρουσιάζουν διαβαθμισμένες δυσκολίες στην ανάγνωση και/ή στη γραφή και/ή στα μαθηματικά. Οι δυσκολίες αυτές δεν είναι εύκολα ορατές με την απλή επικοινωνία και την αλληλεπίδραση για αυτό και οι περισσότεροι γονείς αρχίζουν να τις υποπτεύονται όταν το παιδί τους ξεκινά το σχολείο και βιώνει την σχολική «αποτυχία». Στην περίπτωση που δεν γίνει έγκαιρη ανίχνευση των δυσκολιών και πρώιμη παρέμβαση από ειδικούς το παιδί θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει τις ίδιες δυσκολίες στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή. Στην αντίθετη και επιθυμητή περίπτωση και πάντα σε σχέση με ένα σύνολο παραγόντων (κατηγορία, επίπεδο δυσκολιών, οικογενειακή και σχολική υποστήριξη, συνύπαρξη δυσκολιών, προσωπικότητα παιδιού κ.α.) οι δυσκολίες μπορούν να αμβλυνθούν σημαντικά. Οι συχνότερες κατηγορίες των Ε.Μ.Δ. είναι οι παρακάτω:
- Δυσλεξία
- Δυσγραφία
- Δυσαριθμησία
- Δυσορθογραφία
- Δυσκολία στην παραγωγή γραπτού λόγου
- Μεικτή μαθησιακή διαταραχή
Να θυμάστε ότι πολλές φορές οι δυσκολίες συνυπάρχουν με εξαιρετικά ταλέντα!
Αυτό που μπορεί και πρέπει να κάνει ο ενημερωμένος γονιός είναι να παρατηρήσει με προσοχή και σε βάθος χρόνου τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί του. Οι παρατηρήσεις του σε συνδυασμό με αυτές των δασκάλων αποτελούν τις βασικές ενδείξεις που θα οδηγήσουν σε περαιτέρω διερεύνηση, διάγνωση και τελικά βοήθεια στο παιδί.
Ξεκινήστε κάνοντας μια έρευνα στον στενό οικογενειακό σας κύκλο και ρωτήστε για πιθανές δυσκολίες στο σχολείο. Υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες κληρονομικότητας στις Ε.Μ.Δ. γεγονός που δεν θα πρέπει να σας αγχώνει αλλά να σας κινητοποιήσει. Έπειτα κάντε έναν πλήρη οφθαλμολογικό και ακοολογικό έλεγχο, ώστε να βεβαιωθείτε πως η όραση και η ακοή δεν δημιουργούν περιορισμούς στο παιδί. Χρησιμοποιήστε το ένστικτο του γονέα για να διακρίνετε την «τεμπελιά» από την αδυναμία ανταπόκρισης και επιστρατεύστε την παρατηρητικότητά σας, για να εντοπίσετε τις ενδείξεις που θα σας οδηγήσουν πιο κοντά στην αντιμετώπιση της κατάστασης.
| Ενδείξεις στην προσχολική ηλικία |
| Καθυστέρηση στην ανάπτυξη λεξιλογίου. |
| Δυσκολία να ονομάσει γνωστά αντικείμενα. |
| Δυσκολία στην προφορά μεγάλων λέξεων και στην έκφραση. |
| Δεν μένει στο θέμα και αφήνει μισές τις προτάσεις του. |
| Δυσκολία στο τραγούδι. |
| Δυσκολία αναφοράς σε αριθμούς, γράμματα, ημέρες, χρώματα κ.α. |
| Δυσκολία συγκέντρωσης και ακολουθίας συνεχόμενων οδηγιών. |
| Ξεχνάει ονόματα, αλληλοεπιδρά δύσκολα με άλλους. |
| Δυσκολία στη λαβή του μολυβιού, στο κλείσιμο φερμουάρ κ.α. |
| Δυσκολία στο ντύσιμο, στον προσανατολισμό στον χώρο και στον χρόνο, αδεξιότητα στις κινήσεις. |
| Ενδείξεις στη σχολική ηλικία |
| Δυσκολία στην οργάνωση της σκέψης όταν μιλάει και στην αφήγηση ιστορίας με τη σωστή σειρά. |
| Δυσκολία να πει σε σειρά τις ημέρες, τους μήνες κ.α. |
| Δυσκολία στην αναγνώριση των γραμμάτων και σύγχυση γραμμάτων που μοιάζουν (β-θ, γ-χ, ε-ω κ.α.). |
| Μεγάλη δυσκολία στην ανάγνωση και στην κατανόηση του κειμένου. |
| Έλλειψη αυτοπεποίθησης και ενδιαφέροντος όταν διαβάζει. |
| Δυσκολία στη ζωγραφική και στα σχήματα. |
| Χαμηλότερη επίδοση στον γραπτό λόγο. |
| Δυσκολία στην αντιγραφή. |
| Στα γραπτά παραλείπονται ή επαναλαμβάνονται λέξεις. |
| Παρουσία καθρεπτικής γραφής (ε-3, να-αν κ.α.). |
| Παράλειψη τόνων και σημείων στίξης. |
| Ένωση λέξεων και παράλειψη κενών μεταξύ των συλλαβών. |
| Ακατάστατη γραφή, μουντζούρες, σβησίματα. |
| Φτωχή μνήμη και συγκέντρωση. |
| Δυσκολία στην αντίληψη του χρόνου (πριν-μετά) και του χώρου (πάνω-κάτω). |
| Δυσκολία με τα χρήματα. |
| Σύγχυση μαθηματικών συμβόλων (+ με το x). |
| Σχολικό άγχος και δυσκολία στην αλληλεπίδραση με άλλους. |
Προσοχή! Το γεγονός ότι το παιδί σας πιθανόν να εμφανίζει κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές δεν σημαίνει ότι έχει Ε.Μ.Δ., από την άλλη δεν χρειάζεται να τις εμφανίζει όλες για να έχει. Όπως και να έχει όμως, είναι ένα καλό υπόδειγμα το οποίο θα εστιάσει την προσοχή σας και θα σας κινητοποιήσει άμεσα ώστε να προχωρήσετε σε περεταίρω διερεύνηση από κάποιον ειδικό.
Αν ανακαλύψετε σε πρώιμο στάδιο τις πιθανές Ε.Μ.Δ. στο παιδί σας ,είναι πιο εύκολο και ανώδυνο να το ενδυναμώσετε και να το προστατέψετε από περιστατικά σχολικής «αποτυχίας» τα οποία θα μπορούσαν να σημαδέψουν αρνητικά την ψυχοσύνθεση, την αυτοεικόνα και την αυτοεκτίμησή του.
Τι πρέπει όμως να κάνετε αφού εντοπίσετε τις ενδείξεις;
- Συγκεντρώστε όσο περισσότερες πληροφορίες μπορείτε σχετικά με τις σχολικές επιδόσεις, τις συμπεριφορές του και τις κοινωνικές του δεξιότητες.
- Ενημερώστε τον δάσκαλο και ζητήστε να σας μιλήσει για την εικόνα του παιδιού στην τάξη.
- Ενημερώστε σχετικά και τον δάσκαλο ειδικής αγωγής του σχολείου, πάρτε τη γνώμη του.
- Κλείστε ραντεβού με το Κέντρο Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής υποστήριξης (ΚΕΣΥ) πρώην ΚΕΔΔΥ.
- Εμπιστευτείτε τη γνωμάτευση της διεπιστημονικής ομάδας και διεκδικήστε τα εκπαιδευτικά δικαιώματα του παιδιού (εξατομικευμένο πρόγραμμα, ενισχυτική διδασκαλία, συμμετοχή στο τμήμα ένταξης, παράλληλη στήριξη).
Βιβλιογραφία:
Παντελιάδου, Σ. (2015). Η αλφαβήτα που μπερδεύει – Κοντά στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Εκδόσεις Πεδίο.
Siegler, R. (2006). Πως σκέφτονται τα παιδιά. Εκδόσεις Gutenberg
Slavin, R. (2007). Εκπαιδευτική Ψυχολογία. Θεωρία και πράξη. Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Παρακαλούμε κατά την ηλεκτρονική αναδημοσίευση οποιουδήποτε περιεχομένου να αναγράφετε την πηγή με ενεργό σύνδεσμο προς το oloigiatopaidi.gr. Ευχαριστούμε!