επιθετικότητα-παιδιά-440x264

Επιθετική συμπεριφορά παιδιού: Γιατί και πώς να το αντιμετωπίσετε.

Ειδική Αγωγή, Ψυχολογία

Από την ειδική παιδαγωγό και σύμβουλο ψυχικής υγείας Βέφα Στεφανίδου.

   επιθετικότητα-παιδιά-440x264Η επιθετικότητα στα παιδιά προσχολικής ηλικίας αποτελεί σύνηθες φαινόμενο. Στα πρώτα χρόνια της προσχολικής περιόδου, ένα μέρος της επιθετικότητας έχει στόχο να εξασφαλίσει ένα ευχάριστο -για το παιδί- αποτέλεσμα, όπως π.χ. το παιχνίδι ενός άλλου παιδιού. Επομένως, η επιθετικότητα δεν έχει σοβαρό περιεχόμενο στην ηλικία αυτή και συνήθως εμφανίζεται περιστασιακά.

  Στα περισσότερα παιδιά, η επιθετικότητα μειώνεται στο τέλος της προσχολικής περιόδου, όπως επίσης μειώνονται η συχνότητα και η μέση διάρκεια των επεισοδίων επιθετικής συμπεριφοράς. Αυτό οφείλεται στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και στην κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Επιπλέον, μαθαίνει να ελέγχει καλύτερα τα συναισθήματα που βιώνει (Cummings, Iannotti & Zahn-Waxler, 1989· Persson, 2005).

  Παρά τη συνήθη μείωση της επιθετικότητας, ορισμένα παιδιά συνεχίζουν να είναι επιθετικά καθ’ όλη τη διάρκεια της προσχολικής περιόδου και κατ’ επέκταση της σχολικής. Η ακραία και παρατεταμένη επιθετικότητα είναι αυτή που πρέπει να μας ανησυχεί.

   Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες της επιθετικότητας των παιδιών;

     Ορισμένοι θεωρητικοί υποστηρίζουν ότι η επιθετική συμπεριφορά αποτελεί ένστικτο και έμφυτο στοιχείο της προσωπικότητας. Ωστόσο, οι θεωρίες ενστίκτων παρέχουν ελάχιστη δυνατότητα πρόβλεψης ως προς το πότε και με ποιον τρόπο το παιδί, όπως και ο ενήλικας, συμπεριφέρεται επιθετικά, και δηλώνουν απλώς ότι η επιθετικότητα αποτελεί εγγενές στοιχείο της ανθρώπινης φύσης.

   Στην πραγματικότητα, η επιθετικότητα αποτελεί σε μεγάλο βαθμό επίκτητο χαρακτηριστικό. Βασίζεται στην παρατήρηση και τη μάθηση. Ένας μεγάλος αριθμός ερευνών δείχνουν ότι το επίπεδο επιθετικότητας του ατόμου τείνει να αυξάνεται, με την έκθεσή του σε πρότυπα επιθετικής συμπεριφοράς. Όταν ένα παιδί ζει σε περιβάλλον που κυριαρχεί η βία, τότε και το ίδιο θα συμπεριφερθεί με ανάλογο, επιθετικό τρόπο (Evans, 2004).

   Στην πλειονότητά τους τα παιδιά, ακόμη και όσα δεν έχουν παρακολουθήσει ζωντανές σκηνές βίας, εκτίθενται καθημερινά στην επιθετικότητα, μέσω της τηλεόρασης και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, η παρακολούθηση εικονικής βίας οδηγεί στην αναπαραγωγή της βίας στην καθημερινή ζωή.

  Σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση και διατήρηση της επιθετικότητας παίζει ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς αντιδρούν στην επιθετικότητα των παιδιών τους. Ας πούμε, λοιπόν, ότι το παιδί παίζει με ένα παιχνίδι που του αρέσει πολύ και κάποιοι συμμαθητές του ζητούν να μοιραστούν το παιχνίδι του. Αυτός δε θέλει και αντιδρά επιθετικά απέναντί τους. Αν αφήσουμε το παιδί μετά από αυτό να συνεχίσει να παίζει με το ίδιο παιχνίδι, η συμπεριφορά του έχει ενισχυθεί και, επομένως, είναι πιθανότερο να συνεχίσει να συμπεριφέρεται έτσι και στο μέλλον (Feldman, 2011).

   Τρόποι μείωσης της επιθετικότητας

  • Προσφέρουμε ευκαιρίες στο παιδί να παρατηρεί άλλους που συμπεριφέρονται με συνεργατικό και θετικά κοινωνικό τρόπο. Το ενθαρρύνουμε να συνεργάζεται με τους συνομηλίκους του σε κοινές δραστηριότητες.
  • Δεν αγνοούμε την επιθετική συμπεριφορά του παιδιού. Γονείς και εκπαιδευτικοί πρέπει να παρεμβαίνουν και να δίνουν ξεκάθαρο μήνυμα ότι η επιθετικότητα είναι απαράδεκτος τρόπος επίλυσης των συγκρούσεων.
  • Ελέγχουμε τα τηλεοπτικά προγράμματα και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που παρακολουθεί το παιδί.
  • Βοηθάμε το παιδί να κατανοήσει τα συναισθήματά του. Όταν το παιδί θυμώνει, όπως όλοι οι άνθρωποι, πρέπει να μάθει να αντιμετωπίζει τον θυμό του με εποικοδομητικό τρόπο (π.χ. «Βλέπω ότι είσαι πραγματικά θυμωμένος με τον φίλο σου που πήρε τη θέση σου στο παιχνίδι. Μην τον χτυπήσεις, αλλά πες του ότι θέλεις μια ευκαιρία να παίξεις κι εσύ»).
  • Εκπαιδεύουμε το παιδί στον ηθικό συλλογισμό και τον αυτοέλεγχο. Για παράδειγμα, είναι καλύτερο να πούμε «Αν πάρεις όλα τα μπισκότα, δε θα μείνει τίποτα για τους άλλους», παρά να πούμε «Τα καλά παιδιά δεν τρώνε όλα τα μπισκότα» (Goldstein,1999·Bor & Bor, 2004).

Για περισσότερες συμβουλές επικοινωνήστε στο: vefastef@hotmail.com

Παρακαλούμε κατά την ηλεκτρονική αναδημοσίευση οποιουδήποτε περιεχομένου να αναγράφετε την πηγή με ενεργό σύνδεσμο προς το oloigiatopaidi.gr. Ευχαριστούμε!

Αφήστε μια απάντηση